AVRUPA KOMİSYONU, NET SIFIR SANAYİ YASASI (NET-ZERO INDUSTRY ACT) ÇERÇEVESİNDE YAYIMLADIĞI YENİ BİR BİLDİRİDE, AB’NİN NET SIFIR TEKNOLOJİ ÜRÜNLERİNDE ÜÇÜNCÜ ÜLKELERE OLAN BAĞIMLILIĞINA İLİŞKİN VERİLERİ GÜNCELLEDİ. RAPOR, 2023 YILINA AİT VERİLERE DAYANARAK, ÖZELLİKLE ÇİN’İN PEK ÇOK STRATEJİK ÜRÜN GRUBUNDA AB PAZARINDAKİ PAYININ YÜZDE 50’Yİ GEÇTİĞİNİ VE BUNUN ENERJİ ARZ GÜVENLİĞİ AÇISINDAN RİSK OLUŞTURDUĞUNU VURGULUYOR.
Avrupa Birliği, Net Sıfır Sanayi Yasası kapsamında belirlenen hedeflere ulaşabilmek için üretim kapasitesini artırmayı ve tedarikteki dışa bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu, net sıfır teknolojilerin üretiminde kullanılan özel bileşenlerin menşe ülkelerini ithalat, ihracat ve üretim verileri temel alarak analiz etti ve bu ürünlerin ne oranda üçüncü ülkelere bağımlı olduğunu hesapladı. Komisyon, yasa kapsamında net sıfır ekonomi için gerekli teknolojilerde AB’nin üçüncü ülkelerden ithalata yüzde 50’den fazla oranda bağımlı olduğu durumlarda gerçekleştirilecek üretim ve yatırım projelerini “net sıfır stratejik proje” olarak tanımlayacağını açıklarken, bu projeler için hızlandırılmış izin süreçleri ve finansman kolaylıkları getirilmesini de planlıyor. Rapor, güneş paneli sistemlerinden batarya hücrelerine kadar 25 net sıfır teknoloji ürününü kapsamına alırken, verilere göre, güneş fotovoltaik (PV) modüllerinde AB tedarikinin yüzde 94’ünün, batarya anodu aktif maddelerinde ise yüzde 81’inin Çin kaynaklı olması dikkat • 26 çekiyor. Rüzgâr türbinleri için kullanılan mıknatıslarda ise bu oran yüzde 93’e kadar çıkıyor. Diğer yandan, rapordaki verilere göre Türkiye’ye olan bağımlılık oranları da dikkat çekiyor. Buna göre, kara ve açık deniz rüzgâr teknolojilerinde kulelerde yüzde 9; elektrik şebekesi teknolojilerinde güç trafolarında yüzde 9, elektrik iletimi ve dağıtımı için kablo ve hatlarda yüzde 4; hidroelektrik teknolojilerde hidrotürbin kanatlarda ve yönlendirme kanat ve distribütörlerinde yüzde 4 ile en yüksek bağımlılığın Türkiye’ye olduğu görülüyor. Diğer yandan Avrupa Komisyonu, her yıl güncellenmesi planlanan rapor ile AB’nin dış tedarik bağımlılığındaki değişimleri izleyerek, tedarik zinciri kırılganlıklarını zamanında tespit etmeyi ve politika yapıcıların stratejik kararlarını bu doğrultuda şekillendirmesini sağlamayı hedefliyor. Avrupa Komisyonu’nun ilgili çalışmasına ait orijinal dokümanı sayfadaki karekod ile inceleyebilirsiniz.
