RUSYA, BATI YAPTIRIMLARINA KARŞI BLOKZİNCİR TEKNOLOJİSİYLE YENİ BİR CEPHE AÇIYOR. CHAINALYSIS’İN SON RAPORU MOSKOVA’NIN ULUSLARARASI TİCARETTE KRİPTO KULLANIMINI ARTIRMAK İÇİN KAPSAMLI BİR ALTYAPI GELİŞTİRDİĞİNİ ORTAYA KOYDU. BU HAMLE, RUSYA’NIN DOLAR BAĞIMLILIĞINDAN KURTULMA VE EKONOMİK BAĞIMSIZLIK YOLUNDA ATTIĞI EN BÜYÜK ADIM OLARAK DEĞERLENDİRİLİYOR.
Ukrayna krizi nedeniyle güçlü yaptırımlarla karşı karşıya kalanRusya, blok zincir teknolojisini kullanarak küresel finans sisteminde yeni bir denge kurmaya hazırlanıyor. Rusya Merkez Bankası (CBR) tarafından yürütülen bu yeni finansal altyapı, ülkenin uluslararası ticarette kripto paraları etkin bir şekilde kullanmasına olanak tanıyacak. Girişim, Rusya’nın Batı yaptırımlarına karşı geliştirdiği en karmaşık strateji olarak dikkat çekerken, küresel ekonomide yeni bir dönemin başlangıcı olarak da görülüyor. Blok zincir analiz şirketi Chainalysis tarafından yayınlanan politika ve düzenleme raporu, Rusya’nın kripto para alanındaki son girişimlerini ortaya koyması açısından önem taşıyor. Rapora göre Rusya Merkez Bankası (CBR), ülkenin uluslararası ticarette kripto paraları kullanmasına ve Batı yaptırımlarını aşmasına olanak tanıyacak finansal altyapıyı geliştirme çabalarına öncülük ediyor.Bu strateji, Rus parlamentosunun yakın zamanda geçirdiği ve Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından 8 Ağustos’ta imzalanan yeni mevzuatla destekleniyor. Söz konusu yasalar, kripto para madenciliğini yasallaştırıyor ve uluslararası ödemelerde kripto para kullanımına olanak sağlıyor. Bu düzenlemeler kapsamında kripto ödeme denemeleri eylül ayında hayata geçirilecek.
YAPTIRIMLARAKARŞI YENİ BİR CEPHE
Chainalysis raporunda “Kripto odaklı yasal çabalar, Rusya’nın Batı yaptırımlarının baskısını hafifletmek ve özellikle artan jeopolitik gerilimler ortamında Rusya’nın uzun vadeli bir hedefi olan dolara bağımlılığı azaltmak için alternatif ödeme mekanizmaları geliştirme çabalarının bir parçasıdır.” ifadelerine yer verilirken, rapora göre CBR sınır ötesi kripto para işlemlerini denetlemekle yükümlü olacak. CBR aynı zamanda 2025 yılında piyasaya sürülmesi beklenen merkez bankası dijital para birimi (CBDC) olan dijital rubleyi de test etmeye devam ediyor. Rapor ayrıca, onaylı madencilik kuruluşlarının ticaret bedellerini ödemek için kripto kullanabilmesine izin verileceğini de belirtiyor. Chainalysis Soruşturma Direktörü Valerie Kennedy, konuyla ilgili değerlendirmesinde, “CBR, kripto parayı Rusya’nın finansal sistemi-ne entegre etmek için bir girişime öncülük ediyor ve onaylı Rus işletmelerinin ve kuruluşlarının uluslararası ticarette dijital para birimlerini kullanmasına olanak tanıyan deneysel bir altyapı oluşturuyor.” ifadelerini kullanıyor. Rapor, Rusya merkezli merkezi kripto para borsalarının sınır ötesi ödemeleri işlemek için kullanılabileceğine dikkat çekerken, Chainalysis, Tetchange, 100btc, Bitzlato,Suex ve Garantex gibi Rusya’nın en büyük KYC (Müşterini Tanı) uygulamayan borsalarının ana ofislerinin Moskova Uluslararası İş Merkezi’nde bulunduğunu ve potansiyel olarak yaptırımları aşan ödemeleri kolaylaştırmak için değerlendirilebileceğini ifade ediyor. Chainalysis raporunda ayrıca, “Yeni mevzuat kapsamın-da, Rus hükümeti, büyük blok zincir ağlarındaki derin likiditeyi göz önüne aldığında, Garantex gibi hizmetleri resmi veya gayri resmi olarak kullanabilir.” açıklamasına da yer veriliyor. Chainalysis, Rusya’nın sınır ötesi ödemeler için yeni bir kripto ekosistemi kurma girişiminin Batılı soruşturmacılar için önemli bir karmaşıklık oluşturacağını ifade ettiği raporda, blok zincir teknolojisinin doğasında var olan şeffaflığın Rusya’nın yaptırımlardan kaçınma taktikleri hakkında benzeri görülmemiş içgörüler sağlayacağının da altını çiziyor. Chainalysis’e göre Rusya, BRICS topluluğu ile blok zincir tabanlı girişimler ve İran ile iş birliği içinde altına dayalı bir stable coinin potansiyel lansmanı da dâhil olmak üzere Batı yaptırımlarını atlatmak için çeşitli yöntemleri araştırıyor.Diğer yandan, Rusya’nın son dönemdeki bu değişimi, hükümetin daha önceki tutumundan önemli bir sapma olmasıyla da dikkat çekiyor. Hatırlanacağı üzere CBR, henüz 2022 yılı gibi yakın bir tarihte bile, kripto paralara tamamen yasak getirilmesini savunuyordu. Ancak yeni mevzuata rağmen Rusya içinde yurt içi ödemelerde kripto para kullanımı yasağının hâlâ yürürlükte olduğu da unutulmamalı.
RUSYA’NINTİCARETİÖNEMLİ ÖLÇÜDE YAVAŞLADI
Diğer yandan BBC News Türkçe’de yayımlanan bir haber, Rusya’nın yakın ticaret ortaklarıyla bile ticaretinin önemli ölçüde yavaşladığını ortaya koyuyor. RusyaUkrayna savaşının ardından Batı’nın mali yaptırımlarıyla yüzleşen Rusya’nın Türkiye, Çin, Hindistan ve BAE gibi ana ticari ortaklarıyla işlemleri önemli ölçüde yavaşlaması, ülkenin kripto para hamlesinin ana nedeni olarak görülebilir.Bu çerçevede, Rusya Finansal İzleme Servisi Direktörü Yuri Chekhanchin de ülkenin kripto para ödemeleri için altyapı çalışmalarına hız vermesi gerektiğini söylemiş ve “Özellikle yaptırımlarla karşılaşan işletmeler, uluslararası pazarlara girmeleri gerektiğinde her zaman standart yöntemleri kullanamadıkları için bu bir ihtiyaç.” değerlendirmesinde bulunmuştu. Bununla birlikte Chekhanchin, Rusya’da halen kripto para ödemelerinin yasal olmadığının da altını çiziyor ve düzenlemenin sadece uluslararası ödemeleri kapsayacağını bildiriyor. Haberde, Rusya’da uluslararası ödemelerde kullanılması öngörülen başlıca kripto para türünün stabil coinler olması beklendiğine de değinilirken, stabil coinler, değeri dolar veya yuan gibi itibari para, emtia veya Bitcoin gibi kripto paralar cinsinden başka bir varlığa bağlı kripto para birimleri olarak ifade ediliyor.
DİJİTAL RUBLENİN DENEME ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR
Bununla birlikte, CBR’nin geçtiğimiz yıl dijital rubleye yönelik deneme sürecinin de kripto para süreciyle entegre bir şekilde ilerlemesi bekleniyor. Anadolu Ajansı’nda yayımlanan bir haberde, dijital yuanın gelişimini örnek alan Rusya’nın ticarette en büyük ortağı Çin ile ödemeler konusunda kripto paralar ve dijital rubleyi kullanmayı umduğuna da değiniliyor; Rus parlamentosunun alt kanadı Duma’nın Mali Piyasalar Komitesi Başkanı Anatoliy Aksakov’un, haziran ayında Rus haber ajansına yaptığı açıklamaya atıfta bulunuluyordu: “Hem biz hem de onlar belirli bir deneyime sahibiz, bu yüzden Çin ile dijital para birimlerinde ödeme sürecini başlatmak ilginç olabilir. Teknolojik olarak oldukça yakınız. Dost bir ülke olduğu için Belarus’la da denemek mümkün olacaktır.” Geçtiğimiz yıldan bugüne deneme süreci devam eden dijital ruble şu anda yaklaşık 30 şirket ve 11 şehirde sınırlı bir şekilde kullanılıyor. Örneğin petrol şirketi Lukoil’in bazı benzin istasyonlarında kullanılan dijital ruble, Moskova Metrosu’nda da ödeme şekli olarak kabul ediliyor. Rusya Devlet Başkanı Putin de zaman zaman yaptığı açıklamalarda dijital rublenin yaygınlaştırılması gerektiğini vurgularken, özellikle finans ve ekonomik faaliyetlerde kullanılmasına yönelik çalışmaların hızlandırılması talimatını tekrarlıyor. Uzmanlar ise Rusya’nın dijital rubleyi uluslararası ödemelerde kullanabilmesi için öncellikle deneme sürecinin iç piyasada başarılı şekilde tamamlanması gerektiğini belirtiyor.
ULUSLARARASI TİCARET YENİDEN ŞEKİLLENEBİLİR
Rusya’nın blok zincir teknolojisi ve dijital ruble ile gerçekleştirdiği bu adımlar, uluslararası ticaretin dinamiklerini de derinden etkileme potansiyeline sahip bulunuyor. Rusya’nın bu adımı sonrasında Rusya ve İran merkez bankalarının dijital para altyapılarının bağlan-tılı hale getirme çabaları bir süredir biliniyor. Benzer çalışmaların Çin ve Belarus ile sürüyor olması da muhtemel. Hatırlanacağı üzere ABD yaptırımları sonrasında Venezuela da geçtiğimiz yıl petrol ticaretinde popüler kripto para Tether (USDT) kullanımına geçeceğini açıklamıştı.Özetle tüm bu gelişmeler, küresel finans sisteminde önemli değişikliklere yol açabilecek potansiyele sahip. Rusya’nın blok zincir ve kripto para teknolojilerini kullanarak geliştirdiği bu yeni ekonomik strateji, uluslararası ticaretin geleceğini şekillendirebilir ve mevcut yaptırım rejimlerinin etkinliğini sorgulatan yeni bir dönemi başlatabilir.
