İsveç Krallığı’na 1155’te dâhil edilen Finlandiya, 1809 yılında Rus Çarı’na bağlı Özerk Çar Dukalığı haline geldi. Hukuk sistemini, gelişen ulusal ekonomisini ve ordu birimlerini koruyan ülke, 1865’te...

İsveç Krallığı’na 1155’te dâhil edilen Finlandiya, 1809 yılında Rus Çarı’na bağlı Özerk Çar Dukalığı haline geldi. Hukuk sistemini, gelişen ulusal ekonomisini ve ordu birimlerini koruyan ülke, 1865’te kendi para birimini kullanmaya başladı. Parlamenter ve hukukun üstünlüğüne dayalı bir hükümet sistemini öngören Finlandiya anayasası ise 17 Temmuz 1919 tarihinde kabul edildi.

1947 Paris Antlaşması çerçevesinde, Sovyetler Birliği’ne savaş tazminatı ödemek ve topraklarının bir kısmını bırakmak zorunda kalan ülke, ekonomisini Marshall Yardımı almadan yeniden yapılandırdı. Finlandiya, 1947 Paris Anlaşması’nı takiben Sovyetler Birliği’ne komşu coğrafi konumunu dikkate alarak, Batı tipi demokrasi modeliyle birlikte askeri tarafsızlık politikası izledi. Batıda İsveç, kuzeyde Norveç, doğuda Rusya ve güneyde Baltık Denizi ile sınırı bulunan Finlandiya’da irili ufaklı 188 bin göl mevcut. Ülke topraklarının yüzde 75’i orman, yüzde 10’u göllerle kaplı olduğundan, tarıma elverişli araziler oldukça sınırlı ve toplam yüz ölçümünün ancak yüzde 15’i kadarıdır. Topraklarının üçte biri kutup çizgisinin üstündeki Kutup Bölgesi’nde yer alan Finlandiya’da yaz aylarında hava sıcaklığı 30°C iken, kış mevsiminde hava sıcaklığı -30°C civarına kadar düşüyor.

Finlandiya’nın nüfusu 2017 tahmini rakamlarına göre 5,5 milyonken, ülke nüfusunun büyük kısmı da güney bölgelerinde yaşıyor. Nüfusun yüzde 20’si başkent Helsinki ve civarında yaşarken, yıllık nüfus artışı ise yüzde 0,3 olarak açıklanıyor. Diğer yandan Finlandiya, AB ülkeleri arasında oransal olarak en yüksek 65 yaş üstü nüfusa sahip ülke olmasıyla da dikkat çekiyor. Toplam nüfusun yüzde 18,8’i bu gruptayken, çalışan nüfusun yüzde 25’i ziraat ve ormancılıkla uğraşıyor. Ülkenin kuzeyinde yaşayan Laponlar ise geleneksel bir meslek olarak ren geyiği çobanlığı ve avcılığıyla geçiniyor.

HIZLI SANAYİLEŞME 1960’LI YILLARDA BAŞLADI

Ülkede 1960’lı yıllardaki hızlı sanayileşmeyle birlikte daha fazla kadın iş gücüne dâhil edilmeye başlanırken, Finlandiya’da 2015’e kadar yavaş seyreden ekonomik büyüme, işsizlik oranını yüzde 10’a kadar yaklaştırdı. Bu oran 2017 yılına gelindiğinde yüzde 8,7 olarak ölçülmüştü. Çalışanların yarı zamanlı emekliliğe girebilme yaşını yukarıya çekme kararı sonrasında emeklilik yaşının yükselmesi ve azalan iş gücünün yarattığı olumsuz etkilerin giderilmesine katkı sağlaması da beklentiler arasında yer alıyor.

Finlandiya’da eğitime büyük bir önem verilirken, üniversiteyi de içeren eğitimin tüm aşamaları öğrenciler için tamamen ücretsiz sağlanıyor. Finlandiya, 1960’lardan itibaren kapsamlı hizmetler sunan İskandinav tarzı bir refah devleti kurarken, refah hizmetleri devlet bütçesinin yaklaşık dörtte biri ve yerel hükümet giderlerinin yüzde 40’ından fazlasını oluşturuyor. En büyük gider maddesi kapsamlı aile destek sistemiyken, yeni doğan çocukların aileleri önceki gelirlerine bağlı olarak belirlenen bir ödenek alarak bir yıllık izin alma hakkına sahip.

SANAYİLEŞMEDE MAKİNE SEKTÖRÜNÜN ÖNEMİ BÜYÜK

Finlandiya’nın sanayi altyapısının oluşmasına, İkinci Dünya Savaşı ertesinde Rusya ile yapılan barış anlaşması çerçevesinde savaş tazminatının gemi ile makine-ekipman olarak ödenme mecburiyeti önemli bir katkıda bulundu. Metal ve mühendislik sanayisinin ham maddesi demirin ve sanayi için gerekli enerji kaynağı petrolün Rusya’dan temini, buna karşılık söz konusu ülkeyle yapılan uzun vadeli ticari ve ekonomik iş birliği anlaşmalarıyla sanayi üretiminin bu ülkeye satışı ve üretim fazlasının da diğer Batı ülkelerine pazarlanması, sanayi altyapısının etkin kullanımını sağladı. Finlandiya, bugün büyük ölçüde endüstrileşmiş bir serbest piyasa ekonomisine sahipken 2017 yılında 252 milyar dolara ulaşan GSYİH’siyle Avusturya, Belçika, Hollanda ve İsveç’le benzer bir büyüklüğe sahip bulunuyor. Ekonomide ve özellikle imalat sanayisinde (ormancılık, metal işleme, tasarım/dizayn, telekomünikasyon ve elektronik) son derece rekabetçi sektörler barındıran ülkede, iklim koşulları nedeniyle tarımda sadece kendine yeterlilik hedefleniyor. Ormancılıkla ilgili sektörler ise özellikle kırsal kesimde en büyük ikinci uğraş dalını oluşturuyor.

İŞÇİLİK MALİYETLERİ DÜŞÜRÜLMEYE ÇALIŞILIYOR

Finlandiya 2009 yılı öncesinde, bankacılık ve finansal pazar açısından AB’nin en iyi performans sergileyen ekonomilerinden biri olarak küresel krizi hafif olarak atlatabildi. Ancak bu durum, ihracat talebindeki azalma ve iç talebin daralması sonucunda 2012-2014 döneminde ekonomide bir daralma yaşanmasını önleyemedi. Ülke ekonomisinde yaşanan durgunluk, devlet maliyesini ve borç oranlarını olumsuz etkilerken, ekonomi 2016 yılında kendini toparlayıp yüzde 1,9 oranında büyüdü ve ardından 2017’de özel tüketim ve net ihracattaki güçlü artışla yüzde 2,8’lik bir büyüme sağlandı. GSYİH’nin, önümüzdeki birkaç yılda bu büyümeyi yüzde 2 ila 3 oranlarında koruyacağı tahmin edilse de Finlandiya’nın en önemli ekonomik mücadelesi; yüksek işçilik maliyetlerinin azaltılması ve ihracatta talep artışı yaratılması olarak gündemdeki yerini koruyor. 2016 yılı Haziran ayında Finlandiya hükümeti, iş gücü maliyetlerini düşürmeyi, çalışılan saatleri yükseltmeyi ve ücret pazarlığı sistemine daha fazla esneklik getirmeyi amaçlayan bir rekabetçilik paktı hazırlamış, 2017 yılında bu Paktın sonucu olarak ücretlerdeki artış neredeyse sıfır olarak kaydedilmişti. Ülkede 2017 yılı enflasyon oranı ise yüzde 0,8 olarak gerçekleşirken, bu oranın 2018 yılında yüzde 1,2’ye yükselmesi bekleniyor.

EKONOMİ DIŞSAL ETKİLERE AÇIK

Bu kapsamda, Finlandiya ekonomisi, ülke nüfusunun düşük olmasından kaynaklanan kısıtlı pazar potansiyeli dolayısıyla dış pazara yönelik varlığına devam ediyor. Pek çok sektörde yüksek ihracat hacmine sahip Fin sanayisi, dünya ekonomilerinde istikrarsızlık ve krizler gibi dışsal etkilere, diğer ülkelerden daha açıkken, esas olarak elektrikli ve elektronik ürünler, kâğıt ve metal sanayisinde yaratılan katma değere aşırı bağımlı bir sanayi yapısına sahip olan Finlandiya, muhtemel dışsal ekonomik krizlerin etkisini en aza indirmek için ürün ve pazar çeşitliliği arayışını sürdürüyor.

Diğer yandan, uzun dönemde Finlandiya ekonomisi için en önemli tehditler, hızla yaşlanan nüfus yapısıyla rekabetçi piyasa koşullarına uyum sağlama konusunda ortaya çıkarken, emeklilik yaşına ulaşmış yaş guruplarının büyüklüğünden kaynaklanan emek arzındaki düşüş ise beraberinde işsizlikteki büyümeyi getiriyor. Buna karşılık, çalışanların yarı zamanlı emekliliğe girebilme yaşının yükseltilmesi ve hizmetler sektöründe istihdam yaratılması gibi politikalarla işsizlik oranı 2017 yılında yüzde 8,7 olurken, bu rakamın 2018’de yüzde 8,1’e çekilmesi hedefleniyor.

Son olarak, Finlandiya’nın 2017 Dünya İnovasyon Endeksi’nde sekizinci ve Dünya Ekonomik Forumu tarafından açıklanan 2017- 2018 Dünya Rekabetçilik Endeksi’nde 10’uncu sırada olduğunu da söylemeliyiz.

KİŞİ BAŞINA AR-GE HARCAMASINDA DÜNYA ÜÇÜNCÜSÜ

Finlandiya’ya yapılan yatırımların temelinde; ülkedeki mükemmel altyapı, iletişim ağları, profesyonel uzmanlık alanları yer alıyor. Ülkede bulunan birçok yabancı şirketin diğer Kuzey Ülkeleri’nde, Baltık Bölgesi ve Rusya’da da merkezleri bulunuyor. Ekonomi ve İstihdam Bakanlığı tarafından finanse edilen ve bir uzman servis organizasyonu olan “Invest in Finland” ise ülkeye yatırım çekmeyi teşvik ediyor. Finlandiya, kişi başına düşen Ar-Ge harcamaları bakımından dünya üçüncüsüyken, Finlandiya’daki yabancı ortaklı şirketler ülkedeki kurumsal sermayenin yüzde 20’sinden fazlasını ellerinde bulunduruyor. 2017 yılında, Finlandiya’da GSYİH’nin yüzde 4,3’ü oranında yatırım gerçekleşirken, doğrudan yabancı sermaye yatırımları stoku ise 2017 yılı itibarıyla 135,2 milyar dolar civarındaydı. En önemli yatırımcı ülkeler İsveç, Hollanda ve Danimarka olarak öne çıkarken, yapılan yatırımlar özellikle finansman ve sigorta aktiviteleri konusunda yoğunlaşıyor. Finlandiya’dan yurt dışına yönelik yatırımların büyük bir kısmı ise İsveç ve Benelüx Ülkeleri’ne yapılırken, söz konusu yatırımların büyük bir kısmını metal sanayisi yatırımları ve hizmet sektörü girişimleri oluşturuyor.

MAKİNE İHRACATI 2017’DE 8,5 MİLYAR DOLAR OLDU

BM İstatistik Bölümü verilerine göre Finlandiya’nın makine ihracatı 2016’ya göre yüzde 11,6 artışla 8,5 milyar dolar olarak kayda geçti. Finlandiya 2017 yılında 900,2 milyon dolarla en fazla Rusya’ya makine ihraç ederken, Rusya’ya gerçekleşen ihracattaki artış yüzde 23,2 olarak gerçekleşti. Finlandiya’nın 2017 yılında en fazla makine ihraç ettiği ikinci ülke 764,9 milyon dolarla ABD olurken, ABD’ye yönelik ihracat yüzde 13,9 artış gösterdi. Üçüncü sırada bulunan Çin’e 2016 yılında 612,1 milyon dolarlık makine ihraç edilirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 7,4 artarak 657,1 milyon dolar oldu. Türkiye, Finlandiya’nın 2017 yılında 134,9 milyon dolarla en fazla makine ihraç ettiği 16’ncı ülke oldu. Finlandiya 2016 yılında Türkiye’ye 134 milyon dolar değerinde makine göndermişti. Böylece 2017 yılında Türkiye’nin ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 0,7 artmış oldu.

Finlandiya 2017 yılında 84. fasıl itibarıyla en fazla kâğıt hamuru, kâğıt, karton imaline mahsus makine ve cihazlar kaleminde ihracat gerçekleştirdi. 2016 yılında söz konusu ürün grubunda 564,2 milyon dolarlık ürün ihraç edilirken, 2017 yılında bu rakam, yüzde 26,4 artarak 713,4 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Listenin ikinci sırasında ise ağır iş makine ve cihazlarının aksam ve parçaları bulunuyor. Söz konusu kalemde 2016 yılında gerçekleştirilen ihracatın değeri 664,7 milyon dolarken, 2017 yılında bu rakam yüzde 4,2 artarak 692,5 milyon dolar seviyesinde kayda geçti. Listenin üçüncü sırasında bulunan kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar kaleminde 2016 yılında 593 milyon dolar değerinde ihracat gerçekleştirilirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 0,6 azalarak 589,5 milyon dolar oldu.

İTHALAT LİSTESİNİN İLK SIRASINDA ALMANYA YER ALIYOR

BM İstatistik Bölümü verilerine göre Finlandiya’nın makine ithalatı 2017 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 13,3 artarak 8,4 milyar dolar olarak kaydedildi. Finlandiya 2016 yılında 7,4 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmişti. 2017 yılı rakamlarına göre Finlandiya’nın en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında 2 milyar dolarla Almanya yer alıyor. Söz konusu ülkeden 2016 yılında ithal edilen makinelerin değeri 1,6 milyar dolarken, Finlandiya’nın 2017 yılında Almanya’dan gerçekleştirdiği ithalat yüzde 26,4 artış gösterdi. Listenin ikinci sırasında bulunan Çin’den 1,1 milyar dolar değerinde makine ithal eden Finlandiya, Çin’den gerçekleşen ithalatını yüzde 22,5 yükseltmiş oldu. Listesinin üçüncü sırasındaki İsveç’ten 2016 yılında 888,3 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 1,9 artarak 905,3 milyon dolar oldu. Türkiye, Finlandiya’nın 2017 yılında en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin 22’inci sırasında bulunuyor.

Finlandiya 2016 yılında Türkiye’den 58 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 8,1 artışla 62,7 milyon dolar olarak kaydedildi. Finlandiya, 2017 yılında 84. fasıl itibarıyla en fazla otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri ithal etti. 2016 yılında söz konusu ürün grubunda 1,2 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirilirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 24,7 artarak 1,5 milyar dolar olarak kayda geçti. Listenin ikinci sırasında ağır iş makine ve cihazlarının aksam ve parçaları bulunuyor. Finlandiya, 2016 yılında söz konusu kalemde 455,2 milyon dolar değerinde makine ithal ederken, 2017 yılında bu rakam yüzde 13,8 artışla 518,2 milyon dolar oldu. Finlandiya’nın en fazla ithalat gerçekleştirdiği üçüncü kalem ise muslukçu, borucu eşyası-basınç düşürücü, termostatik valf dâhil oldu. 2016 yılında söz konusu ürün grubunda 411,5 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken, 2017 yılında bu rakam yüzde 9,9 artarak 452,4 milyon dolar oldu.

TÜRKİYE’DEN GERÇEKLEŞEN MAKİNE İTHALATI 2017’DE YÜZDE 8,1 ARTTI

BM İstatistik Bölümü verilerine göre Finlandiya’nın 84. fasıl kapsamında Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatı, 2017 yılında 62,7 milyon dolar olarak kaydedildi. 2016 yılında bu rakam 58 milyon dolar seviyesindeydi. Böylelikle Finlandiya’nın Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatı yüzde 8,1 artmış oldu.

2017 yılı itibarıyla Finlandiya’nın Türkiye’den yaptığı makine ithalatında ilk sırada 11,3 milyon dolarla buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları yer alıyor. Söz konusu kalemde 2016 yılında gerçekleşen ithalatın değeri 12,7 milyon dolarken, bu kalemdeki ithalat artışı yüzde 11 oldu. Listenin ikinci sırasında bulunan içten yanmalı, pistonlu motorların aksam ve parçaları ürün grubunda 2016 yılında 8 milyon dolarlık ithalat gerçekleştiren Finlandiya, 2017’de ise yüzde 11,4 artışla 8,9 milyon dolarlık ürün ithal etti. Finlandiya’nın Türkiye’den gerçekleştirdiği makine ithalatının ilk 10 ürün grubu listesinde üçüncü sırasında ise yıkama, temizleme, kurutma, doldurma makine ve cihazları bulunuyor. 2016 yılında söz konusu kalemde 5,4 milyon dolarlık ithalat yapan Finlandiya, 2017 yılında bu rakam yüzde 22,1 artışla 6,5 milyon dolar değerinde makine alımı yaptı.