Güney Amerika’nın batısında ve Güney Pasifik Okyanusu kıyısında yer alan Peru, iklim, madencilik ve enerji kaynakları açısından son derece zengin bir ülkedir. Peru yüzölçümü bakımından Güney Amerika’nın...
Güney Amerika’nın batısında ve Güney Pasifik Okyanusu kıyısında yer alan Peru, iklim, madencilik ve enerji kaynakları açısından son derece zengin bir ülkedir. Peru yüzölçümü bakımından Güney Amerika’nın en büyük üçüncü, doğal ormanlar açısından ise ikinci ülkesidir. Ülke topraklarının yüzde 2,8’i ekilebilir topraklardan oluşur. Peru coğrafi açıdan kıyı bölgeleri, dağlık bölgeler (And Dağları) ve yağmur ormanları olmak üzere üç ayrı bölgeden oluşur. Kıyı bölgeleri ülke topraklarının yüzde 11’ini, nüfusun ise yüzde 52’sini barındırır. Ülkenin önemli şehirlerinden olan Lim
a, Trujillo, Piura, Chiclayo, Ica ve Tacna bu bölgede yer alır. Dağlık bölgeler ise ülke nüfusunun yüzde 37’sinin yaşadığı ve İnkalar’ın başkenti olan Cusco’nun yer aldığı bölgedir. Bu bölge hem yerli, hem de yabancı turistlerin ziyaret ettiği başlıca bölgeler arasındadır ve önemli şehirleri Puno, Arequipa, Huancayo, Ayacucho, Huaraz ve Cajamarca olarak sıralanır. Yağmur Ormanlarının yer aldığı üçüncü bölge ise çok çeşitli bitki ve ağaç türlerine, nehirlere ve aynı zamanda da petrol ve doğal gaz yataklarına sahiptir. Ülke topraklarının yüzde 56’sını oluşturan bu bölgede nüfusun yüzde 11’i yaşar. Başlıca şehirler ise Iquitos ve Pucallpa’dır. Amazon Nehri, ülkeyi Brezilya’ya ve Atlantik Okyanusu’na; And Dağları ise İnkalar’ın yerleşim rotası üzerindeki Ekvator, Kolombiya, Bolivya, Venezüella, Şili ve Arjantin’e bağlar. Peru, Pasifik Okyanusu sayesinde de üyesi olduğu ve dünyanın en önemli, zengin ve en hızlı gelişen bölgelerinden olan APEC (Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği) ülkeleri ile yakın ilişki kurma imkanına sahiptir. Birçok And medeniyetine ev sahipliği yapan Peru, İnkalar’ın 1533 yılında İspanyollarca işgal edilmesinin ardından ancak 1821 yılında bağımsızlığını ilan etti. Yıllarca süren askeri yönetim sonrasında ülkede 1980 yılında demokrasiye geçildi. Peru’da başkan hem devlet, hem de hükümetin başıdır. 29 Aralık 1993’ten bu yana yürürlükte olan Peru Anayasası’na göre beş yılda bir yapılan başkanlık seçimleri ile seçilen devlet başkanı, bakanlar kurulu üyelerini atama yetkisine sahiptir. Peru; Amazonas, Ancash, Apurimac, Arequipa, Ayacucho, Cajamarca, Callao, Cusco, Huancavelica, Huanuco, Ica, Junin, La Libertad, Lambayeque, Lima, Lima*, Loreto, Madre de Dios, Moquegua, Pasco, Piura, Puno, San Martin, Tacna, Tumbes, Ucayali olmak üzere 25 bölgeden ve 1 eyaletten oluşur. Yaklaşık 31 milyon nüfusa sahip olan ülkede nüfus artış hızı yüzde 1,0, yaş ortalaması ise 73,4’tür. Nüfusun yüzde 28,8’i 0–14 yaş arasında, yüzde 
64,8’i 15–64 yaş arasında, yüzde 6,4’ü ise 65 yaşın üstündedir.
Peru’nun başlıca doğal kaynakları; bakır, gümüş, altın, petrol, kauçuk, balıkçılık, demir cevheri, kömür, fosfat, potaş, hidroelektrik ve doğal gazdır. Ülkenin başlıca tarım ve hayvancılık ürünleri ise: Kuşkonmaz, kahve, kakao, pamuk, şeker kamışı, pirinç, patates, mısır, muz, üzüm, portakal, ananas, guava, elma, limon, armut, domates, mango, arpa, şifalı bitkiler, palm yağı, soğan, buğday, kuru fasulye olmakla beraber; sığır eti, kanatlıların etleri ve deniz ürünleri ise başlıca hayvancılık ürünleridir. Ülkenin imalat sanayisi; madencilik ve maden işleme, çelik, metal işleme, petrol işleme, doğal gaz, balıkçılık, gıda işleme ve tekstilden oluşur. Şiddetli depremlerin, tsunamilerin, sellerin, heyelanların ve volkanik faaliyetlerin sıkça görüldüğü Peru’nun başlıca çevre sorunları; ormanlık arazilerin tahribi, erozyon, çölleşme, belediyelerin ve maden atıklarının oluşturduğu su kirliliği ve Lima’da görülen hava kirliliğidir. Uyguladığı çevre politikaları sayesinde Peru, Yale ve Columbia Üniversitelerinin 178 ülkeyi kapsayan çevre performans endeksinde (EPI), 2012 yılında 81. sırada iken, 2014 yılında 110. sıraya geriledi.
GENEL EKONOMİK GÖRÜNÜM
İşgücünün yüzde 7,6’sına istihdam sağlayan tarım sektörü, ülkenin ihracatında da önemli paya sahiptir. Deniz ürünleri ve balık yağının yanı sıra pamuk, şeker kamışı, kahve ve soya fasulyesi, ülkenin başlıca tarım ihraç ürünlerini oluşturur. Tarım sektörü küresel ekonomik krizden nispeten az etkilenmiş, tarım ve gıda ürünleri ihracatı krize rağmen artmıştır.
İmalat sanayisinde ise toparlanma 2009 yılı sonunda başlamıştır. 2015 yılında sanayi alanında yüzde 3,8 reel büyüme bekleniyor. Ülkede kauçuk, gıda işleme ve kimya, en önemli sanayi sektörleridir. Tekstil ve yün (alpaka, lama, vikunya) sektörlerinin gelişimi devlet tarafından teşvik edilir. İnşaat sektörü de en fazla gelişim gösteren sektörler arasındadır ve hidroelektrik santrali projeleri son yıllarda gittikçe önem kazanır. Madencilik sektörü ise ihracatın yaklaşık yüzde 60’ını, vergi gelirlerinin yüzde 30’unu sağlar. Dünyanın en büyük gümüş üreticisi olan Peru, bakır, çinko, altın, demir, fosfor ve manganez açısından da önemli rezervlere sahiptir. Turizm ise ülkedeki toplam işgücünün yüzde 6,8’ini, GSYİH’nin ise yüzde 7,7’sini oluşturur. Başlıca altı bölgedeki sektörel durumu özetlersek: Piura Bölgesi-Paita Şehri Peru’nun kuzeyinde Ekvator ile sınırı oluşturan ve ülkenin en verimli tarım alanlarının bulunduğu bölgedir. Paita, Piura bölgesinin liman kentidir. Bölge halkının yüzde 37’sinin ana istihdam sahasını teşkil eden tarım, geniş tarım ve sulama arazileri ile yüksek verim oranları arz eder.
Bölge, ülkenin başlıca limon, mango, muz ve maracuya üreticisidir. Ayrıca karpuz, bezelye, börülce, şeker pancarı, paprika, papaya, pamuk ve kabuklu pirinç gibi farklı ürün gruplarını da ihraç eder. Ucuz ithal Brezilya ve ABD menşeli pamuk nedeniyle üretimi azalan Piura pamuğu lif boyu itibariyle Mısır’ın akala pamuğu kadar kalitelidir ve bu pamuğun üretiminin artırılması için çalışmalar yapılır. Peru limon üretiminin yüzde 64’ü ve mango üretiminin yüzde 66’sını karşılayan bölge, başta ABD pazarına olmak üzere yılda yaklaşık 25,4 milyar dolar değerinde mango ihraç etmektedir. Bölge ihracatında yüzde 27,2’lik yer teşkil eden kabuklu ve yumuşak deniz ürünleri arasında yengeç, ıstakoz, pota cinsi kalamar, deniz tarağı, midye, ton ve dil balığı yer alır. Ayrıca bölgede çok sayıda balık unu fabrikası bulunur.
Bölge ihracatının yüzde 17,5’ini karşılayan konservecilik sektörü, daha çok işlenmemiş balık ve deniz ürünlerine yöneliktir. Bölge zengin potasyum, bakır, kurşun ve çinko kaynaklarını barındırır. Ayrıca karbon, kükürt, bentonit ve barit gibi ametal rezervlerine de sahiptir. Ancash Bölgesi – Huaraz Şehri: Lima’nın kuzeyinde yer alan Ancash ağırlıklı olarak tarım ve madencilik bölgesidir. Mango’nun bölge ihracatında yüzde 5,4 paya sahip olduğu tarım faaliyetleri arasında pamuk, pirinç, şeker pancarı, kuşkonmaz, yuca cinsi patates, çiçekçilik ve aromatik bitkiler yer alır.
Demir ürünlerinin bölge ihracatında yüzde 41,1’lik yer tuttuğu madencilik sektörü, bakır, çinko, altın ve gümüş ile ön plana çıkar. Madencilik vergi gelirlerinin ihracatçılara yeniden dağıtılması uygulamasında yüzde 26 ile ülke çapında ilk sırada yer alan bölge, Peru’nun başlıca maden ürünleri ihracatçısıdır. Deniz tarağı cinsi kabuklu deniz ürünleri bölge ihracatının yüze 23,7’sini oluşturur ve balık unu da önemli ihracat kalemleri arasında yer alır. Lima ve Callao Bölgesi – Huaura Eyaleti – Huacho Şehri:
10 milyona yaklaşan nüfusu ile 29 milyon olan ülke nüfusunun üçte birini barındıran Lima, serbest bölge, liman ve havaalanı imkanları ve finans merkezi olarak ülkenin en büyük ekonomi merkezidir. Altın, petrol ürünleri, bakır, balık unu ve çinko gibi ihracat ürünleri ile dikkat çeken Lima ve Callao bölgesine bağlı Huaura eyaleti; sarımsak, havuç, soğan, nohut, granadin gibi tarım ürünleri ile ön plana çıkar. Karal Antik Şehri gibi turizm potansiyelleri bulunan tarihi ören yerlerini de içerir. Pasco Bölgesi: Lima idari bölgesinin doğusunda yer alan Pasco, ülkenin dağlık kesiminde bulunur. Çevre illerden maden ocaklarında çalışmak üzere yerleşen insanlarla birlikte yüksek nüfus oranlarına ulaşıp şehirleşen Pasco’da bölgesel ekonomik faaliyetlerin yüzde 56,2’sini madencilik sektörü oluşturur. Kurşun, bakır, altın, gümüş ve çinko başlıca ihracat ürünleri arasında yer alır. Lambayeque Bölgesi: Peru’nun kuzeyinde yer alan önemli bir tarım bölgesidir. Bölge ihracat ürünleri arasında ağırlıklı role sahip olan tarım sektöründe, yüzde 20,5 ile maracuya, yüzde 8,6 ile avokado, yüzde 5,6 ile mango ve yüzde 5,3 ile fasulye başta yer alır. Sebze ihracatının yüzde 26,3 ile önemli yer teşkil ettiği bölgede, şeker kamışı balı ve posası ihracatı da gerçekleştirilir.
Organik meyvecilik ve sebzecilik faaliyetlerinin bulunduğu Lambayeque’de bu alanda muz, mango, maracuya, üzüm, paprika, kahve ve piquillo biberi yetiştirilir. Arequipa Bölgesi: Başkent Lima’dan sonra ülkenin en önemli ikinci şehri Arequipa’yı içeren bölgenin başlıca ekonomik faaliyeti madencilik sektörüne dayanır. Bölgeden ağırlıklı olarak bakır, çinko, altın ve kurşun ihraç edilir. Bölge ihracatında önemli yer tutan tarım faaliyetleri paprika, sarı-yeşil soğan, kiwicha, sarımsak gibi ürünleri içerir. Bölge iplik, kumaş ve elyaf üretiminde lider konumundadır. Özellikle alpaca ve vikunya gibi değerli yün iplik ve kumaş ihracatında ön plana çıkar. Anılan kumaşlardan yünlü kazak, palto, atkı gibi giyim kalemlerinin yanı sıra kadın çantası, duvar halıları, masa örtüleri ve cüzdan gibi ürünler de imal edilir.
EKONOMİK PERFORMANS
Dünya Bankası’nın “Doing Business 2015” raporuna göre 189 ülke arasında; iş yeri açma ve kapama, krediye ulaşım, yatırımcıları koruma, vergi ödemeleri, imzalanan kontratları uygulama açısından yapılan değerlendirmede Peru 35. sırada yer alır. Latin Amerika bölgesinde ise Kolombiya’dan sonra ikinci sıradadır. 2014 yılında yüzde 2,4 olarak tahmin edilen büyüme hızı 2015 yılı için yaklaşık yüzde 4,7 olarak öngörülüyor. Gelecek yıllarda özellikle madencilik ve inşaat alanında önemli yatırım projeleri ve güçlü iç tüketim sayesinde ülkede büyümenin sürmesi bekleniyor. Peru’da işsizlik oranı hala yüksek bir seviye olan yüzde 6,1 civarındadır. Ülkede 2015 yılında enflasyonun yüzde 2,7 seviyesinde o
lacağı öngörülüyor.
ÜLKEDEKİ ÖNEMLİ SEKTÖRLER
Tarım sektörü Peru’nun GSYİH’sinin yüzde 7,8’ini oluşturuyor. Kahve, Peru’nun ihracatında tarım ürünleri arasında ilk sırada yer alır ve ağırlıklı olarak Almanya’ya ihraç ediliyor. Biber, kuru incir ve üzüm ise yine çok ihraç edilen tarım ürünleridir. Bunların dışında pamuk, kuşkonmaz, kakao, şeker kamışı, pirinç, patates, portakal Peru’da yetiştirilen tarım ürünleri arasında yer alıyor. Deniz ürünleri Peru’daki önemli sektörlerdendir. Sektör 2010 yılında yüzde 2,5 büyüyerek 332,4 milyon dolar seviyelerine ulaştı. 2015 yılı için 2010 yılından itibaren yüzde 75,9’luk bir büyüme ile 584,8 milyon dolar rakamına ulaşması bekleniyor. Hacim olarak 2010 yılında yüzde 9’luk bir büyüme ile 48,100 ton seviyelerine ulaşan sektörün, 2015 yılında yüzde 47,2’lik bir büyüme ile 70,700 ton seviyelerine çıkacağı düşünülüyor. Ancak aşırı avlanma nedeni ile hükümet yasal bir sınırlama getirdi. Ayrıca sektör, her yedi-sekiz yılda bir olan El Nino Kasırgası nedeni ile sıkıntı yaşıyor.
Peru, kaliteli tekstil ürünleri üretimi açıs
ından önemli bir ülkedir. Yerel olarak yetiştirilen Pima pamuğu uluslararası marketlerde büyük rağbet görüyor. Alpaca ve vikunya lifleri de Peru And Dağlarına özgüdür ve kaliteli yün yapımında kullanılıyor.
Peru, Latin Amerika kıtasında madencilik açısından en fazla potansiyel barındıran ülkelerdendir. Ülke gümüş, çinko, kalay, kurşun, altın ve bakır madenlerinin üretiminde Latin Amerika’da birinci sıradadır. Borat, diyatomit, bentonit, fosfat ve traverten gibi madenlerde de önemli yatırım fırsatları mevcuttur. Uluslararası üne sahip çok sayıda maden şirketinin Peru’da yatırımları bulunuyor. Madencilik, Peru’nun ihracatında da en önemli sektördür. Peru 2014 yılı itibariyle yalnızca metal cevherleri sektöründe 13 milyar doların üzerinde ihracat gerçekleştiriyor. Özellikle And Dağları çevresi maden yatakları açısından zengindir. Maden yataklarının sadece yüzde 10’u keşfedilmiş durumda, yüzde 6’sı da hali hazırda işlenmektedir. Ülkenin hammadde açısından zenginliği ve sektördeki faaliyetler için gerekli olan gelişmiş bir hizmetler sektörüne sahip olması da, madencilik sektöründe Peru’yu Latin Amerika’nın en önemli ülkelerinden biri haline getiriyor. Sektörde faaliyet gösteren yabancı şirketler yasal ve ekonomik açıdan korunurken, aynı zamanda da sürdürülebilir kalkınma ve çevrenin korunması gibi alanlardaki yükümlülüklerini yerine getirmeleri teşvik ediliyor.
İnka, Paraca, Nasca, Wari, Moche, Chimu, Tiawanaku gibi çeşitli kültürlerin izlerini taşıyan Peru’nun, UNESCO dünya mirası litesinde 10’a yakın yerleşim yeri ve ulusal parkı bulunuyor. Cuzco şehri, İnca medeniyeti kalıntıları nedeniyle oldukça popülerdir.
Ülkenin başlıca limanları ise Callao, Iquitos, Matarani, Paita, Pucallpa, Yurimaguas limanlarıdır. Peru ile Bolivya arasında kalan Titicaca Nehri’nde ise gemi seferleri yapılır.
Peru’nun finansal yapısı 1990’lı yıllardan itibaren yabancı sermayeye açıldı ve hızlı bir modernleşme sürecine girildi. Ülkede 16 adet ticari banka, 36 adet kırsal kalkınma bankası ve mikrofinans kuruluşu ve dört adet kamu bankası bulunur.
DIŞ TİCARET POLİTİKASI
Dünya Ticaret Örgütü’ne 1995 yılında, dünya nüfusunun yarısını kapsayan Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği Teşkilatı’na (APEC) 1998 yılında da üye olan Peru; 26 Mayıs 1969 tarihinde ise Bolivya, Kolombiya, Ekvator ve Peru arasında kurulan AND Topluluğu’na (The Andean Community Comunidad Andina) üye oldu. Peru, AND Topluluğu kapsamında üye ülkeler arasındaki serbest ticaretten yararlanır.
Daha geniş pazarlara ulaşım açısından proaktif bir tutum izleyen Peru’nun, ABD ile imzaladığı ticaretin geliştirilmesi anlaşması 2009 yılında yürürlüğe girdi. Avrupa Birliği ile Kolombiya ve Peru arasında 2012 tarihinde imzalanan ticaret anlaşmasının tüm formaliteleri tamamlanarak 2013 tarihinden itibaren uygulanmaya başladı. Resmi olarak Haziran 2012’de kurulan Pasifik İttifakı; Kolombiya, Şili, Peru ve Meksika arasındaki işgücü, finansman ve ticarette engelleri ortadan kaldırarak üyeleri arasındaki dayanışmayı derinleştirme ve Asya-Pasifik Bölgesinde daha yakın ilişkiler oluşturmayı amaçlıyor. Peru hükümetince beş yıl içinde ihracatın iki katına çıkarılması hedefleniyor. Bu kapsamda; ABD, Çin, İsviçre, Japonya, Kanada, Almanya, İspanya, Brezilya başta olmak üzere 25 hedef ülke belirlendi. Özellikle; hizmet sektörünün geliştirilmesine yönelik yeni bir ihracat rejimi geliştiriliyor ve bu sistem içinde vergi ile kiralarda uygun şartlar yaratılarak, uluslararası firmaların bölgedeki merkezlerini Peru’ya taşımaları teşvik ediliyor.
İthalatı serbest olan ürünlerin ithalatı için Peru gümrüklerine gümrük beyannamesi, ticari fatura, havayolu konşimentosu, paketleme listesi ve sigorta belgesi sunulması gerekiyor. Ürün ANDEAN Topluluğu ülkelerinden birinden (Kolombiya, Ekvator ve Bolivya) ithal ediliyorsa, tercihli rejimden faydalanılması için ürünün menşeini gösteren belgenin de ibraz edilmesi gerekiyor. Birçok ithal ürün antidamping ve ek gümrük vergisine tabidir. Bu ülkeler dışında kalanlar için, bu ürünlerin orijinlerine ait sertifika sağlayanlar bu vergilerden muaf tutuluyor. Dünyanın en büyük kuşkonmaz ve paprika ihracatçısı olan Peru; balık unu, balık yağı, gümüş, Alpaka ve Vikunya yünü üretiminde de dünyada birincidir. Patates, domates, tatlı patates, mısır, avokado ve achiote üretimi bakımından da Peru oldukça zengin bir ülkedir. 2012 yılında 87,3 milyar dolara yükselmiş olan Peru’nun dış ticaret hacmi 2013 yılında 85,1 milyar dolar, 2014 yılı itibariyle ise 80,2 milyar dolara geriledi. Peru’nun 2014 yılı ihracatının yüzde 17,9’u bakır cevherlerinden, yüzde 19,1’i ham ve yarı işlenmiş altından oluştu. İşlenmiş petrol ürünleri, arıtılmış bakır ve bakır alaşımları, balık unu, çeşitli metallerin cevherleri (kurşun, çinko, demir), petrol gazları, kahve, işlenmemiş çinko, ham petrol, kıymetli metaller, hazır giyim, meyve-sebze ve deniz ürünleri ise Peru’nun ihraç ettiği diğer başlıca ürün gruplarıdır. Peru’nun 2014 yılı ithalatında ham petrol (yüzde 7,1), işlenmiş petrol ürünleri (yüzde 6,7) ilk sıralarda yer aldı.
Otomotiv üretim ve montaj sanayisi bulunmayan Peru, kara taşıtları ihtiyacının tamamını ithalat yoluyla karşılar. Binek otomobiller ve eşya taşımaya mahsus motorlu taşıtlar önemli ithalat kalemleri arasındadır. Telefon cihazları, otomatik bilgi işlem makineleri, un, TV alıcıları, mısır, soya yağı ve küspesi, ilaç ve kauçuk dış lastikler ise Peru’nun ithal ettiği diğer başlıca ürün gruplarıdır.
YABANCI YATIRIMLARIN DURUMU VE TÜRKİYE İLE TİCARET
8,1 milyonluk nüfusu ile bölgenin en büyük şehirlerinden biri olan başkent Lima’ya sahip olan Peru’nun Callao Limanı, bölgenin en dinamik limanlarındandır. Avrupa, Kuzey Amerika ve Güney Amerika ülkelerinden ağırlıklı olarak ülkeye yatırım girişi mevcuttur. Ülke, zengin doğal kaynaklar, kamu hizmetleri, gelişmiş bankacılık ve turizm sektörleri ve altyapı hizmetleri ile yabancı şirketlere önemli fırsatlar sunar. Peru, bölge ülkeleri arasında iş yapma kolaylığı açısından Kolombiya’dan sonra ikinci sıradadır. Peru’da 2015 yılı için 8,9 milyar dolar değerinde net doğrudan yatırım gerçekleşmesi bekleniyor. Sermaye iştiraki açısından ise madencilik ve finans sektörleri ön plana çıkar. Ülkede Avrupa (özellikle İspanya ve İngiltere kökenli) ve Kuzey ve Güney Amerika ülkelerinin yatırımları mevcuttur. Türkiye ile Peru arasındaki ticaretin seyrinde, yıllar itibarıyla dalgalanma görülmekle birlikte genel olarak Türkiye lehine bir dış ticaret fazlası söz konusudur. 2008 yılında 7 kat artışla 124,6 milyon dolara yükselen ihracatımızın, 2009 yılında yarıya düştüğü, 2010 yılında ise 2,5 kat arttığı görülüyor. 2014 yılında ikili ticarette Türkiye lehine 213 milyon dolarlık dış ticaret fazlası ve 362,8 milyon dolarlık ticaret hacmi gerçekleşmiştir. 2014 yılında bir önceki yıla kıyasla ihracatımız yüzde 4,5 artış göstererek 288 milyon dolar, İthalatımız ise yüzde 20,6 azalışla 74,8 milyon dolar olarak gerçekleşti. Peru dış açık vermediğimiz nadir Latin Amerika ülkeleri arasında yer alır. Peru’ya 2014 yılı ihracatımızda demir- çelik çubuklar, yarı mamuller, filmaşin ve profiller ilk sıradadır. Tarım ve gıda ürünleri, Türkiye’nin Peru’dan gerçekleştirdiği ithalatın önemli bir bölümünü oluşturur. 2014 yılında söz konusu ülkeden ithal edilen ürünler arasında işlenmemiş çinko, tohumlar, işlenmemiş kurşun, sentetik devamsız lifler, yağlı tohumlar, balık unu, kuru baklagiller ilk sıralarda yer aldı. Gıda, inşaat malzemeleri, otomotiv yan sanayi, pompa ve kompresörler, kimyasallar, havalandırma ve soğutma cihazları, iplik, plastik, kozmetik ve müteahhitlik sektörü potansiyel sektörlerdir. Peru ile Türkiye arasında ikili ticaretin yasal altyapısının tamamlanmamış olması nedeniyle ihracatta vergi yükü, Peru’nun tercihli ticaret anlaşması imzaladığı diğer ülkelere kıyasla daha yüksektir.
Diğer Latin Amerika ülkelerinde de olduğu gibi sosyal ve ticari anlamda Türkiye’nin ve Türk ürünlerinin yeterince tanınmaması, coğrafi uzaklık ve doğrudan uçak seferleri bulunmayışı nedeniyle işadamlarının karşılıklı ziyaretlerinin yeterince sık olmaması, bölge ülkeleri ile rekabette ve lojistikte karşılaşılan dezavantajlar Peru pazarında karşılaşılan diğer başlıca sorunlar arasındadır.
PERU 2014 YILINDA 276,3 MİLYON DOLARLIK MAKİNE İHRAÇ ETTİ
BM İstatistik Bölümü verilerine göre Peru’nun makine ihracatı 2014 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 28,2 artarak 276,3 milyon dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 215,6 milyon dolar seviyesindeydi. Peru 2014 yılında 72,1 milyon dolarla en fazla ABD’ye makine ihraç etti. Makine ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 47,4 artan Peru’nun 2013 yılında ABD’ye ihraç ettiği makinelerin değeri 48,9 milyon dolardı. Peru’nun 2014 yılında en fazla makine ihraç ettiği ikinci ülke Ekvador oldu. 2013 yılında söz konusu ülkeye 27,2 milyon dolar
değerinde makine ihraç edilirken bu rakam, 2014 yılında yüzde 45,1 artarak 39,4 milyon dolar olarak kaydedildi. Peru’nun en fazla makine ihraç ettiği ilk 10 ülke listesinin üçüncü sırasında ise Şili yer alıyor. Peru, 2014 yılında Şili’ye 30,4 milyon dolar değerinde makine ihraç etti. 2013 yılında bu rakam 26,4 milyon dolar seviyesindeydi. Şili’ye yönelik makine ihracatı 15,3 arttı. Peru’nun 2014 yılında, ilk 10 ülke arasında bir önceki yıla göre makine ihracatını en fazla artırdığı ülke ise yüzde 116,8 ile Kanada oldu. Kanada’ya 2013 yılında 4,2 milyon dolarlık makine ihraç edilirken bu rakam 2014 yılında 9,2 dolar olarak kaydedildi.
Türkiye, 2014 yılında Peru’nun 300 bin dolar ile makine ihraç ettiği ülkeler listesinin 42. Sırasında yer alıyor. Peru 2014 yılında 84. fasıl itibariyle en fazla dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb. kaleminde ihracat gerçekleştirdi. 2013 yılında söz konusu ürün grubunda 21,3 milyon dolarlık ürün ihraç edilirken 2014 yılında bu rakam, yüzde 82 artarak 38,8 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Listenin ikinci sırasında ise toprak, maden, cevheri tasıma, ayırma, seçme vb. iş makineleri bulunuyor. Söz konusu kalemde 2014 yılında gerçekleştirilen ihracatın değeri 35,3 milyon dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 24,7 milyon dolar seviyesindeydi. Toprak, maden ,cevheri taşıma, ayırma, seçme vb. iş makineleri ürün grubunda gerçekleşen ihracat artışı yüzde 43,1 oldu. Listenin üçüncü sırasında bulunan toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler kaleminde 2013 yılında 25,4 milyon dolar değerinde ihracat ger
çekleştirilirken bu rakam 2014 yılında yüzde 16,6 artarak 29,6 milyon dolar seviyesinde kaydedildi. Peru’nun 2014 yılında bir önceki yıla oranla ihracatını en fazla artırdığı ürün grubu yüzde 232 ile turbojetler, turbo-propeller, diğer gaz türbinleri oldu.
ÇİN İTHALAT LİSTESİNİN İLK SIRASINDA BULUNUYOR
BM İstatistik Bölümü verilerine göre Peru’nun makine ithalatı 2014 yılında bir önceki yıla oranla yüzde 1,1 azalarak 6,317 milyar dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 6,386 milyar dolar seviyesindeydi. 2014 yılı rakamlarına göre Peru’nun en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin ilk sırasında Çin bulunuyor. Çin’den 2013 yılında 1,5 milyar dolar değerinde makine ithal eden Peru’nun, 2014 yılı makine ithalatı yüzde 4,4 azalarak 1,4 milyar dolar olarak kaydedildi. Peru, 2014 yılında listenin ikinci sırasında bulunan ABD’den 1,4 milyar dolar değerinde makine ithal etti. 2013 yılında bu rakam 1,3 milyar dolar seviyesindeydi. 2014 yılında Peru’nun ABD’den gerçekleştirdiği makine ithalatı yüzde 7,8 arttı. Peru’nun 2014 yılında en fazla makine ithal ettiği ilk 10 ülke listesinin üçüncü sırasında ise Almanya yer alıyor.
Peru 2013 yılında Almanya’dan 470,5 milyon dolar değerinde makine ithal ederken bu rakam, 2014 yılında yüzde 25,4 artarak 590,1 milyon dolar olarak kaydedildi. Peru’nun 2014 yılında bir önceki yıla oranla makine ithalatını yüzde 38,3 ile en fazla artırdığı ülke Kanada oldu. 2013 yılında söz konusu ülkeden 107,5 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken 2014 yılında bu rakam 148,6 milyon dolar olarak kaydedildi. Türkiye, 14,7 milyon dolar ile Peru’nun 2014 yılında en fazla makine ithal ettiği ülkeler listesinin 35. sırasında bulunuyor. Pe
ru 2014 yılında en fazla otomatik bilgi işlem makineleri, üniteleri kaleminde ürün ithal etti. 2013 yılında söz konusu ürün grubunda 800,6 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam, 2014 yılında yüzde 1,2 azalarak 791,4 milyon dolar olarak kayda geçti. Listenin ikinci sırasında dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb. bulunuyor. Peru, 2014 yılında söz konusukalemde 714,6 milyon dolar değerinde makine ithal etti. 2013 yılında bu rakam 795,6 milyon dolardı. Peru’nun söz konusu ürün grubundaki ithalatı yüzde 10,2 azaldı. Peru’nun en fazla ithalat gerçekleştirdiği üçüncü kalem toprak, tas, metal cevheri vb. ayıklama, eleme için makineler oldu. 2013 yılında söz konusu kalemde 371,4 milyon dolarlık ithalat gerçekleştirilirken bu rakam, 2014 yılında yüzde 15,7 artarak 429,6 milyon dolar seviyesine yükseldi. Peru’nun makine ithalatında en fazla artış yüzde 21,9 ile 
transmisyon milleri, kranklar, yatak kovanları, dişliler, çarklar kaleminde gerçekleşti. 2013 yılında söz konusu ürün grubunda 178,3 milyon dolar değerinde ithalat gerçekleştirilirken, 2014 yılında bu rakam 217,4 milyon dolar seviyesine yükseldi.
TÜRKİYE’NİN İHRACATI YÜZDE 10,9 ARTTI
TÜİK verilerine göre Türkiye’nin 84. fasılda Peru’ya gerçekleştirdiği makine ihracatı, 2014 yılında 8,4 milyon dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 7,6 milyon dolar seviyesindeydi. Peru’ya yönelik makine ihracatı yüzde 10,9 arttı. Türkiye’nin Peru’ya yönelik makine ihracatının ilk sırasında dokuma maddelerini yıkama, kurutma, ütüleme makine ve cihazları yer alıyor. Söz konusu kalemde Peru’ya 2013 yılında 1,2 milyon dolar değerinde ürün ihraç edilirken bu rakam 2014 yılında 837,6 bin dolar seviyesinde kaydedildi. Söz konusu mal grubunda 2014 yılında ihracat yüzde 33,3 azaldı. Listenin ikinci sırasında bulunan sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri ürün grubunda 2014 yılında gerçekleştirilen ihracatın değeri 755,6 bin dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 1,2 milyon dolardı. sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri ürün grubundaki ihracat yüzde 39,4 azaldı. Türkiye’nin Peru’ya makine ihracatında ilk 10 ürün grubu listesinin üçüncü sırasında ise toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler bulunuyor. 2013 yılında söz konusu kalemde 167,2 bin dolarlık ihracat gerçekleştirilirken bu rakam, 2014 yılında yüzde 342,8 artarak 740,1 bin dolar olarak kaydedildi. TÜİK verilerine göre 2014 yılında 84. fasıl itibariyle Türkiye’nin Peru’dan makine ithalatı 2014 yılında 63,1 bin dolar olarak kaydedildi. 2013 yılında bu rakam 40 bin dolardı. Türkiye’nin 2014 yılında Peru’dan gerçekleştirdiği makine ithalatı yüzde 58 oranında arttı.
“PERU’NUN POTANSİYELİ BÜYÜK”
ANIL KIRHALLI
KANSAN MAKİNE SATIŞ VE YENİ İŞ GELİŞTİRME DİREKTÖRÜ
“Firmamız, iki fabrikada toplam 115 kişilik bir ekiple kağıt katlama makineleri ve ıslak mendil üretim hatları imal ediyor. Toplam üretimimizin yüzde 75’inden fazlasını ihraç ediyoruz. Bugüne kadar aralarında Singapur, Finlandiya, Güney Afrika Cumhuriyeti, ABD ve Peru’nun de yer aldığı dünyanın 45’ten fazla ülkesine ürünlerimizi gönderdik. İhracat gerçekleştirdiğimiz ülke sayısını her yıl artırarak markamızın adını dünyaya duyurmak en büyük amaçlarımız arasında yer alıyor. Kansan olarak son beş yılda ihracat hacmimizi de ortalama yüzde 30 oranında artırdık. Önümüzdeki üç yılda bu oranı minimum yüzde 15 daha artırmayı hedefliyoruz. Özellikle Brezilya, Meksika gibi, ülkemizle ikili serbest ticaret anlaşmaları olmayan Latin Amerika ülkelerinde; serbest ticaret anlaşması bulunan Avrupa Birliği ve ABD’deki rakip firmalara kıyasla ithalat vergileri sebebiyle fiyat dezavantajı yaşıyoruz. Tüm bu güçlüklere rağmen 2013 yılında Meksika, Arjantin ve Peru’daki bazı müşterilere satış gerçekleştirebildik. Ancak bu bölgedeki potansiyelin, aldığımız işlerden çok daha fazla olduğunu düşünüyoruz. Sektörde faaliyet gösteren diğer makine firmalarının da karşılaştığı bu problemleri aşmak için ilgili devlet kurumlarının bu ülkeler özelinde daha aktif çalışarak ticari bariyerleri hafifletmeleri ya da tümden kaldırmaları en büyük beklentimiz.”
“TEKSTİL SEKTÖRÜ AÇISINDAN ÖNEMLİ BİR ÜLKE”
EYÜP POSLU
ELTEKSMAK YÖNETİM KURULU ÜYESİ
“Elektronik tekstil makineleri üreten firmamız 1995 yılında Denizli’de faaliyete başladı. Firma olarak en önemli hedefimiz yüksek kalite ve kapasitede enerji verimliliğini önde tutan makineler üretmek. Elteksmak kendi öz kaynaklarıyla sağlıklı bir yapı içinde büyüyen, pazardaki payını gittikçe artıran bir marka. Bu vizyon doğrultusunda sürdürülebilir bir büyüme hedefliyoruz. Firmamız bir çok ülkeye yerel distribütörler aracılığıyla ihracat gerçekleştiriyor. Satış ve satış sonrası servis için her ülkede lokal distribütörlükler ve acentelerimiz var. İhracat yaptığımız ülkeler arasında Mısır, İran, Bangladeş, Hindistan, Pakistan, Azerbaycan, Etiyopya, Özbekistan, Türkmenistan, Rusya, Beyaz Rusya, Fas, Tunus, Kolombiya, Brezilya, Şili, Meksika, Singapur, Endonezya ve Peru bulunuyor. Büyük tekstil yatırımları günümüzde daha çok 3. dünya ülkelerine gerçekleştiriliyor. Biz bu ülkelerde ihracatın daha ilk safhası olan akreditiflerde problem yaşıyoruz. Tarafımıza açılan akreditifleri ülke ve banklarına göre ya bankalarımız güvenli bulmuyor ya da teyitli akreditif bile olsa ihracat sonrasında tahsil etmekte büyük sıkıntı yaşıyoruz. Müşterilerimizden genellikle vadeli akreditifler öneriliyor. Avrupa veya diğer 1. dünya ülkeleri üzerinden teyitlendirilen akreditifleri bankalarımız kabul ediyor ancak bu da müşterilerimiz ve bizim için ekstra bir aracı banka işlemlerine ve masrafa neden oluyor.”
