krizin etkisi altına aldığı dunya piyasalarında ozellikle gelişmiş ulkelerin firmaları şiparişlerini bir bir iptal ediyor. daralan batı pazarına karşı libya gibi potansiyel teşkil eden ulkeler on plana cıkıyor. libya’ya olan makine ihracatımız...

Türkiye ile Libya arasındaki ticaret rakamları incelendiğinde 2002 yılında yaklaşık 919 milyon dolar olan toplam dış ticaret hacminin yüzde 13,5 oranında artış kaydederek 2007 yılında 1 milyar 43 milyon dolara ulaştığı görülüyor. 2007 yılında 643 milyon dolar ihracatımıza karşılık, söz konusu ülkeden 400 milyon dolar ithalatımız bulunuyor. Libya ile dış ticaretimiz 2007 yılına kadar genel olarak ülkemiz aleyhine dış ticaret açığı verirken, 2007 yılında bu durum değişmiş ve ihracat rakamı ithalatın üzerine çıkarak dış ticaret fazlası oluşmuş. Diğer taraftan, 2007 yılında Libya’ya olan ihracatımız bir önceki yıla göre yüzde 31 oranında artarken, Libya’dan gerçekleşen ithalatımız gerileme göstererek yüzde 83 oranında azalma sergilemiş.

İki ülke arasında dış ticaretin daha yakından incelenmesi amacıyla mal grupları bazında verilere bakıldığında; 2007 yılında Türkiye’nin Libya’ya yaptığı toplam ihracat içinde en büyük paya sahip olan ürün 95 milyon dolar ile “değirmencilik ürünleri” olduğu görülüyor.

Onu, 78 milyon dolar ile 84. fasılda yer alan “nükleer reaktörler, kazan, makine ve cihazlar” takip ediyor. 2007 yılında Türkiye’nin Libya’dan ithalatında birinci sırayı 300 milyon dolarlık değeriyle “mineral yakıtlar ve yağlar” alıyor. Onu sırasıyla “plastik ve plastikten mamul eşya” ile “gübreler” takip ediyor.

MAKİNE İTHALATI HIZLA ARTAN BİR ULKE

2003-2007 yılları arasında Libya’nın makine ve aksamları dış ticaret verileri analiz edildiğinde dış ticaret açığının genel olarak artış eğiliminde olduğu dikkat çekiyor. 2006 yılında açığın bir miktar gerileyerek 1,2 milyar dolar düzeyinde gerçekleştiği, 2007 yılında ise 1,5 milyar doları aştığı gözlenirken, ithalatta en büyük artış oranı 2007 yılında, ihracatta en büyük artış oranı ise 2004 yılında kaydedilmiş. 2007 yılında makine ve aksamları sektörü ihracatı yüzde 19 azalarak 9 milyon dolar olan Libya’nın sektör ithalatı ise yüzde 31 artarak 1,6 milyar dolar olmuş.

Dörtlü GTİP bazında sıralandığında 2006 yılında Libya’nın başlıca makine ithal kalemleri arasında 124,9 milyon dolar ile G.T.İ.P: 8411’de yer alan “turbojetler turbo-propeller, diğer gaz türbinleri” ilk sırada yer alıyor. Diğer önemli ithal ürünleri ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları; sıvılar için pompalar, sıvı elevatörleri ve muslukçu, basınç düşürücü termostatik valf dahil olmak üzere borucu eşyası oluşturuyor. Libya’nın en fazla makine ithal ettiği ilk beş ülke olan İtalya, Almanya, ABD, İngiltere, Çin ve İsviçre ülkenin makine ithalatının yüzde 73’ünü teşkil ediyor. Türkiye ise ülkenin makine ithalatında 11. sırada yer alıyor.

Dörtlü GTİP bazında sıralandığında 2006 yılında Libya’nın başlıca makine ihraç kalemleri arasında ise 4,5 milyon dolar ve yüzde 39 pay ile G.T.İ.P. 8411’de yer alan “Turbo jetler, Turbopropeller, Diğer Gaz Türbinleri ” ilk sırada yer alıyor. Diğer önemli ürünler ise buhar türbinleri; yazı, hesap, muhasebe, bilgi işlem, büro için diğer makine ve cihazların aksamı ve gemi vinçleri, maçunalar, halatlı vinçler ve döner köprüler oluşturuyor.

Libya’nın en fazla makine ihraç ettiği ilk beş ülke olan İtalya, İngiltere, Almanya, İsviçre ve Fransa ülkenin makine ihracatının yüzde 84’ünü teşkil ediyor. Türkiye ise ülkenin makine ihracatında 56. sırada yer alıyor.

LİBYA’YA MAKİNE İHRACATIMIZ YUZDE 126 ARTTI

OAİB İştigal Alanı İtibariyle 2007 yılında Türkiye’nin Libya’ya ihracatı bir önceki yıla kıyasla yüzde 61 oranında artarak 55 milyon dolar olarak gerçekleşmiş durumda. 2008 yılı Ocak-Ekim döneminde ise Libya’ya gerçekleştirilen 106 milyon dolar ihracat ile Libya, ihracat gerçekleştirilen ülkeler arasında 15. sıraya yükselmiş. 2001-2007 yılları arası Türkiye ile Libya arasındaki 84. fasıl ticaret rakamları incelendiğinde, 2007 yılı toplam dış ticaret hacminin, 2001 yılı dış ticaret hacmine nazaran yüzde 1623 oranında artış kaydederek 4,6 milyon dolara seviyelerinden 78,6 milyon dolar seviyelerine ulaştığı görülüyor.

2007 yılında yaklaşık 93 bin dolar 84. fasıl ithalatımıza karşılık, söz konusu ülkeye 78,5 milyon dolar ihracatımız bulunuyor. Libya ile makine ve aksamları sektörü dış ticaretimiz ülkemiz lehine fazla vermeye devam ediyor. 2007 yılında Libya’ya olan sektör ihracatımız yüzde 61,9 artarak 78,5 milyon dolar değerinde gerçekleşmiş. 2008 yılı Ocak-Eylül döneminde 84. fasıl itibariyle söz konusu ülkeden ithalatımız bir önceki yıl aynı dönemine kıyasla azalma gösterirken, ihracatımız yaklaşık yüzde 126 artış kaydetmiş.

LİBYA’YA EN FAZLA KLİMA İHRACAT EDİYORUZ

84. fasıl bazında Türkiye’nin 2007 yılında Libya’ya yönelik başlıca ihraç kalemleri 17 milyon dolar ile “klima cihazlarıvantilatörlü, ısı, nem değiştirme tertibatlı” olurken; onu 15 milyon dolar ile “buzdolapları, dondurucular, soğutucular, ısı pompaları”, 12 milyon dolar ile “toprak, taş, metal cevheri vb. ayıklama, eleme vb. için makineler” takip etmiş. Sektör ihracatında önemli yer tutan kalemler arasında; en yüksek ihracat artışı “tohumları temizleme, ayırma, öğütme, işleme makine ve cihazları” kaleminde kaydedilmiş.

Bu kalemin ihracat değeri yaklaşık 290 bin dolardan 1,6 milyon dolara ulaşmış. İkinci büyük artış ise 1,8 milyon dolarlık ihracatı ile “ağır iş makine ve cihazlarının aksamı, parçaları”nda yaşanmış. TÜİK verilerine göre Libya’ya yönelik olarak makine sektör toplamı ihracatı (84. faslın tamamı ve 84. fasıl dışı Orta Anadolu Makine ve Aksamları İhracatçıları Birliği iştigal alanı), 2007 yılında bir önceki yıla göre yüzde 60 oranında artarak 79,7 milyon dolara ulaşmış durumda. 2007 yılında Libya’ya yönelik makine sektörü ihracatında, 32 milyon dolarlık ihracatı ile “klimalar ve soğutma makineleri” mal grubunun ilk sırada yer aldığı görülüyor. 2007 yılında ihracatında en fazla ihracat artış gerçekleşen mal grubu ise “türbinler-turbojetler, aksam ve parçalar” olmuş.

LİBYA’YA COK İHRACAT, AZ İTHALAT YAPIYORUZ

2007 yılında Türkiye’nin 84. fasıl itibariyle Libya’dan ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 155’lik artışla 93 bin dolar olarak gerçekleşmiş.

2007 yılında Türkiye’nin Libya’dan 84. fasıl itibariyle en fazla ithal ettiği mal grubu, 46 bin dolar ile “dozerler, greyder, skreyper, ekskavatör, küreyici, yükleyici vb.” olurken, onu 39 bin dolar ile “kendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar.”, 6 bin $ ile “(84.56-84.65)’deki makinelerin aksam ve parçaları ” takip etmiş. 84. faslın tamamı ve 84. fasıl dışı OAİB iştigal alanı itibariyle 2007 yılında Libya’dan makine ithalatımızda, 47 bin dolarla ile “inşaat ve madencilikte kullanılan makine aksam ve parçaları” mal grubunun ilk sırada yer aldığı görülüyor.

Spot:

“ 2007 yılında Libya’ya olan sektör ihracatımız yüzde 61,9 artarak 78,5 milyon dolar değerinde gerçekleşmiş. 2008 yılı Ocak-Eylül döneminde 84. fasıl itibariyle söz konusu ülkeden ithalatımız bir önceki yıl aynı dönemine kıyasla azalma gösterirken, ihracatımız yaklaşık yüzde 126 artış kaydetmiş.”